Marking of hazardous substances

Explosive materials and substances (GHS01)

These are single chemical compounds or mixtures of chemical compounds that are capable of violent reactions – explosions (e.g., TNT, nitroglycerin).

Flammable materials and substances (GHS02)

These are various materials that are easily ignited under normal temperature and pressure conditions and require an external source of ignition. They also include substances and materials that emit flammable gases or vapors (e.g., gasoline, turpentine, wood, wood dust).

Materiały i substancje utleniające (GHS03)

Najprościej rzecz ujmując takie, które w procesie reakcji chemicznej oddają tlen powodując jego wzrost w innym materiale lub otaczającej go atmosferze. Nadtlenek wodoru – znany jako woda utleniona, wybielacz, perhydrol jest również używany jako utleniacz paliwa w silnikach rakietowych. W czasie kontaktu z wysoką temperaturą powoduje on wzrost poziomu tlenu a tym samy bardzo gwałtowną reakcję spalania. Reakcja oddawania tlenu jest bardzo niebezpieczna w przypadku pożaru, ponieważ pożar przebiega wtedy gwałtowniej i jest bardziej niebezpieczny.

Gazy pod ciśnieniem (GHS04)

Czyli wszelkie gazy przechowywane w butlach. Nawet tych przy kompresorze. Pomijając same właściwości wybuchowe różnych gazów, wspomnieć tutaj należy o ciśnieniu panującym w owych butlach. Ciśnie w butli z gazem sprężonym może osiągnąć nawet 200 barów. Dla porównania ciśnienie w oponie samochodowej to średnio 3,0 bar. Taka butla ogrzana np. promieniami słonecznymi stanowi jeszcze większe niebezpieczeństwo. Ciepło zwiększa ciśnienie w środku butli, co może prowadzić do rozerwania butli. Energia uwolniona w czasie takiego zdarzenia jest porównywalna z wybuchem bomby.

O sposobach oznaczania butli z gazami sprężonymi, sposobach ich przechowywania i pracy dowiesz się z rozdziału “Spawanie gazowe”.

Substancje korodujące metale / Substancje żrące (GHS05)

Do substancji żrących, powodujących korozję metali oraz działających drażniąco na skórę, górne drogi oddechowe i oczy, zaliczamy kwasy (np. siarkowy, azotowy) i ługi (np. sodowy, potasowy). Obie te grupy substancji są równie niebezpieczne dla człowieka.

Główną różnicą między kwasem a ługiem jest sposób działania.

Kwas działa powierzchniowo. W pierwszej kolejności na skórę, wywołując uczucie podrażnienia, pieczenia, parzenia, palenia. W przypadku dużego stężenia kwasu może natychmiast pojawić się degradacja tkanek. Dodatkowo opary kwasów silnie drażniąco działają na górne drogi oddechowe i mogą prowadzić do ostrych poparzeń.

Ług wytwarza żrący roztwór zasadowy. Może wniknąć do organizmu człowieka bez widocznych objawów, tam zamieni się w żrący roztwór siejąc spustoszenie. Oznacza to, że możesz nawet nie zauważyć, że ług dostał się do twojego organizmu a dopiero później poczuć jego działanie wewnątrz.

Aby zapobiec działaniu kwasu lub ługu zawsze noś odpowiednie ubranie kwasoodporne, odpowiednie buty, rękawice i pełną osłonę twarzy. Dodatkowo zapewnij odpowiednią wentylację w pomieszczeniu, w którym pracujesz, a resztki kwasu lub ługu przechowuj w specjalnym przeznaczonym do tego pojemniku. Jeśli stężenie niebezpiecznych substancji jest duże stosuj odpowiednią ochronę górnych dróg oddechowych.

Substancje toksyczne (trujące) (GHS06)

Najprościej rzecz ujmując to wszelkie substancje, które już w niewielkich dawkach powodują zaburzenia funkcjonowania ludzkiego organizmu.

Objawy ostrego zatrucia materiałami i substancjami toksycznymi to: nadmierne ślinienie, słodkawy smak w ustach, szum w uszach, nudności, mrowienie palców, kołatanie serca, silne bóle brzucha, biegunka. Ale też, przy niektórych substancjach objawy pobudzenia psychoruchowego, snu narkotycznego albo śpiączki. Wszelkie toksyczne substancje mogą wniknąć do organizmu człowieka różnym drogami.

• Przez układ pokarmowy.
Aby tego uniknąć nigdy nie przechowuj jedzenia w pobliżu substancji niebezpiecznych. Nie jedz ani nie pij na stanowisku pracy z substancjami niebezpiecznymi. Dbaj o higienę osobistą. Zawsze dokładnie myj ręce przed posiłkiem, zwłaszcza wtedy, kiedy pracujesz z użyciem substancji niebezpiecznych.

• Przez kontakt ze skórą.
Jednym z elementów układu oddechowego człowieka jest skóra. Przez którą zachodzi pewna część wymiany gazowej odbywającej się w naszych komórkach. Zwłaszcza wtedy, kiedy jest gorąco lub wykonujemy ciężką pracę i pocimy się, wszelkie substancje łatwiej wnikają do organizmu człowieka. Struktura naszej skóry jest porowata, dlatego wszelkie płynne substancje niebezpieczne tą drogą mogą łatwo wniknąć do wnętrza organizmu. Zawsze noś odpowiednie ubranie i odpowiednie rękawice, zwłaszcza wtedy, kiedy pracujesz z substancjami niebezpiecznymi. Jeśli istnieje podejrzenie, że substancja niebezpieczna miała kontakt z twoją skórą skorzystaj z prysznica wypadkowego.

• Przez górne drogi oddechowe.
Przez nos i usta. Tą drogą do organizmu łatwo mogą się dostać wszelkie opary i mgiełki substancji niebezpiecznych, dym lub trujący gaz. Ale też unoszący się w powietrzu niebezpieczny pył, który w postaci drobin kurzu może dostać się do płuc, a stamtąd do układu krwionośnego. Zawsze stosuj odpowiednie zabezpieczenie górnych dróg oddechowych. Na stanowisku pracy nie pal papierosów – razem z dymem możesz wchłonąć również substancje trujące.

• Przez śluzówki.
Kiedy pracujesz z substancjami niebezpiecznymi, te mogą wniknąć do organizmu również przez śluzówkę. Powstrzymaj się od robienia makijażu na stanowisku pracy z substancjami niebezpiecznymi oraz od przecierania oczu. Jeśli substancja niebezpieczna dostanie się do oka skorzystaj z prysznica do przemywania oczu. Kolor prysznica dobierz do rodzaju chemikaliów z którym miałeś kontakt.

• Przez układ krwionośny.
Substancja niebezpieczna może wniknąć do krwioobiegu również bezpośrednio. Przez otwarte rany, zadrapania a nawet otarcia naskórka. Najłatwiej i najszybciej przez rany cięte, ponieważ otwartych jest dużo naczyń krwionośnych w porównaniu z raną szarpaną, lub otarciem, gdzie naczyń krwionośnych otwartych jest zdecydowanie mniej.

Pamiętaj, jeśli miałeś/miałaś kontakt z substancją niebezpieczną i posiadasz objawy zatrucia. Natychmiast udaj się do lekarza! Weź ze sobą opakowanie produktu i o ile to możliwe Kartę charakterystyki produktu (SDS) i koniecznie kolegę, który pomoże ci w przypadku gwałtownego pogorszenia stanu zdrowia.

Substancje drażniące (GHS07)

Tym znakiem oznaczane są substancje powodujące dyskomfort w trakcie jego użytkowania oraz niektóre substancje toksyczne. Do tego typu substancji możemy zaliczyć np. aceton. W większym stężeniu może powodować podrażnienia błon śluzowych i ust, poparzenia górnych dróg oddechowych aż do utraty przytomności i śpiączki. Mimo, że jest rozpuszczalnikiem organicznym naturalnie występującym w organizmie ludzkim i z jego niewielkimi dawkami poradzi sobie wątroba. To w stężeniach przemysłowych jest bardzo niebezpieczny dla człowieka.

Substancje rakotwórcze/mutagenne (GHS08)

 „Ludzik z gwiazdką”, zwany przez behapowców znakiem syndromu malarza. Oznacza, że narażenie na działanie niewielkich dawek tej substancji może mieć nieodwracalne skutki dla zdrowia w przyszłości dla Ciebie lub Twojego potomstwa. Przykładem jest właśnie malarz, który w latach ’40-50 ubiegłego stulecia, malował okna, drzwi i futryny emaliami wykonanymi na bazie ołowiu (właściwie bieli ołowiowej uzyskiwanej z tlenku ołowiu). Wdychał związki ołowiu przez 8 godzin dziennie, często przez wiele lat pracy zawodowej. Ołów jako metal ciężki nie jest metabolizowany przez człowieka a zatrucie ołowiem ma nieodwracalne skutki dla zdrowa. Choroba, a tak naprawdę zespół chorób powodowanych przez ołów nazywa się ołowicą. Dzisiaj malarz jest na emeryturze, ale ma zaburzenia smaku, powonienia, czasem słuchu i widzenia – to objawy przewlekłego zatrucia, powstałe w skutek codziennego narażania się na niewielkie dawki substancji trującej.

Substancji oznaczonych tym znakiem nie mogą używać kobiety w ciąży. Te substancje mogą mieć negatywny wpływ na stan zdrowia nienarodzonego dziecka w każdej fazie jego rozwoju i powodować nieodwracalne uszkodzenia płowu!

Substancje szkodliwe dla środowiska (GHS09)

To wszystkie te substancje, które mają negatywny wpływ na środowisko naturalne. Np. wszystkie produkty ropopochodne, freony znajdujące się w lodówkach czy inne niebezpieczne związki chemiczne. Jest ich naprawdę dużo. Przykładem takiego produktu może być terpentyna. Szeroko stosowany w przemyśle rozpuszczalnik organiczny. Jest rafinatem żywic drzew iglastych i przy  normalnym użytkowaniu tzn. w dobrze wentylowanym pomieszczeniu nie dłużej niż 8 godzin i z użyciem odpowiednich środków ochrony indywidualnej – jest stosunkowo bezpieczny dla człowieka. Od użycia terpentyny może rozboleć nas głowa. Ale w skrajnych przypadkach, kiedy ten rozpuszczalnik nie jest stosowany zgodnie z zaleceniami producenta może spowodować uszkodzenia mózgu. Terpentyna jest bardzo niebezpieczna dla środowiska naturalnego i wylanie jej na ziemię, bądź do wody powoduje skażenie. Dbaj o środowisko! Używaj substancji niebezpiecznych zgodnie z ich przeznaczeniem i utylizuj je zgodnie z kartą produktu. Nie wylewaj resztek substancji na ziemię ani do kanalizacji.